Lendas

Rememorando a nuestros antepasados

Cabe imaginar, que los originales pobladores de estas tierras,  los  Oestrymnios   se  mezclaron con las invasoras tribus Celtas, dando lugar a una población puramente castrense . Durante más de 2000 años vivieron en nuestros castros, manteniendo buenas relaciones con los vecinos de los castros colindantes.
En el caso del de Piño fueron los asentamientos  de  Fornelas, Castrosante, Cereixa,  Canedo  y Freituxe  con los que colaboraron a la  hora de la defensa de sus posesiones y de su cultura en las épocas de guerra y en épocas de trabajo por sus lindes.  Aquel primer pueblo  asentado en el Castro de Piño pudo mantener sus tradiciones y costumbres durante  muchos siglos hasta que la cultura cristiana hizo su aparición  y la evolución de la historia  cambió a sus habitantes y su manera de vivir. 
Los romanos hacían referencia en sus escritos  a una importante población en lo alto de un "Outeiro", llamado el monte Pino, que era el poblado celtíbero más importante de estas tierras GALAICAS. Hay historiadores que identifican esta población en San Vicente del Pino en Monforte, pero quien sabe, podemos imaginar que tal vez fuera nuestro Castro.
Cuando en 1222  se conforma nuestra actual parroquia toma el nombre de Santa María de Pino, probablemente añadiéndole la santa al nombre de tradición con el que contaba  el lugar.

Vista do Castro, dende o Cereixido

A Lola da casa de Sabelucho era amiga miña. 
Ensinome moitas cousas, as que puido e eu quixen aprender. De ela me veu a miña aficcion polas herbas. Ela coñecía moitas e sempre estaba facendo infusións con elas para todas e cada unha das doenzas que tiña.
As nove flores de romeo, nove dias en infusión unha das súas receitas contra o meigallo.
O recordo do traballadora que era quedou en min. Vela vir camiñando coa gadaña de cavar a viña que tiña a 3 KM da casa as tres da tarde xa é unha imaxe épica que sempre me quedará na memoria.
Xa dende que morreu me enterei que lle pasara. Preguntaballe moitas veces porque non se casara, si non tivera noivo. Ela diciame que moitos.
Contábame unha vez que vindo dunha festa en Ribas Pequenas un rapaz lle chamou a atención:
- Srta .. Srta..  que se le cae el pañuelo.
Ao que ela lle respostou.
- Alante voy, atrás no vuelvo, recogelo tú que es la punta de un cuerno.
Cando era pequena encantábame coller auga co balde do seu pozo e bebela. Ainda recordo o fresquiña que era e o ben que sabía. O cacho de pan que atopei un dia envolto no comedor da súa casa chamoume moito a atención e pregunteille porque gardaba aquel penedo duro no que se convertera. Foi entón cando me contou que  pertencía a un irmán seu que xusto cando morreo estaba comento cando lle caeo un raio enriba e que sempre o gardara en lembraza del e como amuleto . 
Logo de morrer ala polo 2006, entereime que fora a noiva do Luis da casa do Vila moitos anos. Ela carretaballe boa comida á casa e bon viño, queríao a morrer e il prometéralle matrimonio. Luis faltou á palabra e casou con outra. Lola non conseguiu superalo xamais .

Pepa Loba, atracadora y forajida de finales del siglo XIX

Una de las primeras mujeres que dirigió una cuadrilla de hombres, en una época  dónde algo así era impensable. Esto dio lugar a que después de ella cualquier mujer con su disposición y poder de mando fuese apodada como ella.

Hilario, el padre de  Casilda, murió hace más de cien años. Le contaba a su hija la historia que le había sucedido, aquel día en el que gracias a un amigo que  lo reconoció pudo salvar  la vida.
A finales del siglo XIX, este buen hombre, se dirigía a casa de su hermana,  que estaba en mejor posición porque estaba casada con un hombre pudiente. Iba con frecuencia a través de los montes, a pie, para recoger comida  y excedentes para traérselos  a sus hijos.
Uno de esos días  vio un humo de una hoguera y se acercó hasta que logró distinguir a una mujer  junto con una cuadrilla de hombres asando una becerra.  Quiso el destino que advirtieran de su presencia y tras amarrarlo lo llevaron  enfrente de su jefa PEPA LOBA. Luego de un duro interrogatorio la forajida dictó sentencia.
- MATADLO!!!  .Era la famosa Pepa Loba y su cuadrilla de forajidos . Uno de los hombres lo  reconoció  y habló en su defensa, contado que era un pobre  y  una buena persona y que no iba a decir nada.
Pepa Loba enfurecida replicó de nuevo:  -Matadlo  que que pájaro muerto no pía.   El inesperado amigo del grupo volvió a pedir clemencia por su amigo dando la cara por él y por su silencio. Nunca jamás volvió acercarse a donde saliera humo por el miedo que pasó y aunque prometió no contar nada,  no cumplió su promesa,  de haberlo hecho esta historia no hubiera llegado hasta nuestros días.

De venta en la Librería Pelayo 

Van pasando os anos e vaise quedando cada día máis lonxe o século XVII que é o que nos temos que remontar para ir a orixe desta lenda.

A igrexa orixinal da nosa parroquia estaba no Outeiro  ainda que se levaba a enterrar ó Castro. O motivo polo  que de alí se cambiou foi pola repetida  aparición da imaxe da virxe  tras un espiño.  A xente do lugar dicía que era un milagre e o cura párroco dicía que si a imaxe aparecera alí e qué  daquela Deus  quería que se construíra a nova igrexa nese lugar.  Así foi e así se construíu novamente na cima do Castro, co seu cemiterio adosado, onde aínda hoxe están os restos dalgúns dos invasores galos que viñeron a conquistarnos a principios do século XIX. 

Do anterior cimenterio situado tamén no Castro inda quedan vestixios. Os máis vellos contaron que de pequenos ainda lembraban os muros e a porta onde había unha burata que contiña unha calaveira.

Contan  que pasado máis dun século da construción da igrexa na cima do Castro, volveu aparecer a imaxe da virxe no actual sitio e os veciños, abraiados por semellante aparición, volveron a facerlle caso o párroco e  construíuse a igrexa no sitio que está na actualidade.

Foi o cura SAL, o que trouxo a igrexa para a súa ubicación actual fai uns 150 anos.

A lenda pon de manifesto a perseveranza da igrexa para provocar milagres o seu entoxo e conveniencia, cousa que debería facer todo o mundo con sentido do ben, e non como fan algúns que so pensan en dañar. 

Logo duns anos de estara igrexa  onde está na actualidade, voltou a aparecer a imaxe da virxe noutro sitio, mais esta vez os veciños, mais abispados que en séculos anteriores, ou quizáis máis pobres, reveláronse contra do cura e a igrexa quedou onde está.

O largo de máis de dous séculos, os diferentes curas de Piño, tiveron en común o segredo da aparición da virxe e de complice ó sancristán pra mover a imaxe o seu antoxo.

Fonte dos Curas do Castro

Momificada por Boa

Foi máis ou menos pola época de Tomás da Vila, unhas décadas antes cando vivia en Piño unha afamada muller pola súa bondade e  xenerosidade.
Chegaron ata os nosos días as obras de caridade que cós pobres fixo o longo de tódala súa existenza. Contan que repartía ata o seu pan ata inclúso pasar ela mesma necesidade.
Cando morreu, enterrárona no primeiro cimenterio do Castro. Sorpresa de moitos foi cando o cabo de uns anos tiveron que mover a sepultura e descubrirona tal e como a enterraran. Todos estaban abraiadísimos por esa extrana situación  e ainda esi voltarona a enterrar noutro nicho.  Pasaron uns anos máis e por circunstancias que non transcenderon voltaron a desenterrar o nicho e voltaron encontrar o corpo da dona sen corrumpir.
Ehí foi cando según contan a IGREXA soupo do caso e trasladou o corpo a outro  lugar indeterminado,  considerandoa como SANTA.

A principios dos anos 70 saiu unha normativa para a vacinación dos cás polo tema dos recentes brotes de rabia que se deran no país.
Á data sinalada todolos veciños acudiron co can collido do ramal ao Café, lugar de reunións para as ocasións. Ali había como mínimo entre 60 e 70 cans, máis das persoas que agora moramos neste mesmo lugar. O veterinario por turno íalles collendo o nome ao propietario, o nome do can a idade que máis ou menos podia ter e así ata que lle chegou o turno ao Luis do Vila.- Cúal es su nombre?
- Luis Álvarez
- El nombre del Perro?
- Nosé
-Pero hombre póngale un nombre
-Pero es qués,  Nosé. 
O veterinario estaba entendendo que non sabía como se chamaba o can e o Luis estaba intentando decirlle que se chamaba Nosé.
Ante as risas dos presentes o veterinario un pouco enoxado replicoulle :
-Oiga no se cachondee de mí y póngale un nombre al perro.
Ao final o acastellenizado veterinario entendeu que o can chamábaselle Nosé, e él mesmo logo do malentendido non aguantaba cá risa.

TOMAS DA VILA

Casa DaVila, de Amande

Quixo o destino que esta historia fora pública logo de que transcendera a través dos séculos de boca en boca dado o mal que sufriu o Tomás da Vila. Ainda hoxe queda en pe unhas das paredes da que fora a súa casa.

Entre as súas propiedades estaba unha das mellores fincas do pueblo, na actualidade da casa de García, a finca da costa de Piño, enriba do Fontao.
Contan que seica Tomás vendeullela a un  amigo e veciño por unha determinada cantidade de diñeiro. O pasaren uns meses, o veciño comprador presentouse na casa de Tomás a pedirlle encarecidamente un gran favor, que lle prestara os cartos que pagara polo prado para solventar un problema urxente e que nuns días llos devolvería.
Un confiado e Incauto Tomás prestoullos. Pasaron os días e o diñeiro non volvía. Pasou o tempo e tivo que reclamallos e daquela soubo que xamais os voltaria a recuperar, nin os cartos nin o prado o que o levou a tolear prendéndolle lume ata a casa.


O final non lle quedou máis remedio que convertirse no enterrador da nosa vila ata o fin da súa,  para  se poder manter. 


O comprador tiña fama de moi mala persoa; conta a lenda que a noite que morreu tres gatos negros o foron a esperar a ventá do seu cuarto e a xente di que era o mesmo Demo o que lle foi buscar a alma.

Cuentan los vecinos de la aldea que durante muchos años habitó entre ellos una serpiente de gran tamaño  a la que  habían visto en numerosas ocasiones y que los tenía atemorizados.

En una de esas ocasiones un vecino  la abatió a tiros de escopeta, partiéndole la cola. Otra vecina  cuenta de su tamaño cuando la vio en la carretera yendo con sus vacas y la hizo retroceder, a ella y al ganado. Otro  vecino de Santalla que iba con el coche también la vio. 

Un día estaban unos hombres reunidos en el campo de la Villa y escucharon un ruido :

-PSI PSI-

Al cabo de un rato de nuevo:

-PSI PSI, PSI PSI .

Cuando uno de ellos alzó la cabeza pudo ver al enorme ejemplar sin cola encima de sus cabezas.

Piño es tierra de serpientes. Aunque debido a la contaminación y a los venenos son más escasas en otros tiempos eran muy abundantes. El gran tamaño de ésta que narramos la ha convertido en legendaria pero hay cientos sino miles de historias de serpientes  con los vecinos de Piño.

 No hace mucho una se enfrentó a mi cuando iba a poner la lavadora. Salí corriendo.

Más valiente fue Anita, la mujer de Castor, del Café. Con noventa años mató a escobazos a una que le había entrado en la cocina.

Leyenda

"Desde la cima de la Riba al Castro, está enterrada una cadena de oro que pertenece a un rey y las cabras descubrirán el camino."


A mí, cuando era pequeña me contó el sr. Manuel de Barroso, un célebre vecino de la aldea que lo que había enterrado bajo el camino eran tres calderos, uno de oro, el otro de plata y el tercero de cobre y que únicamente las cabras los descubrirían.
Sea como fuere la leyenda, sólo profundizando o excavando en el camino descubriremos que es lo que hay allí enterrado, si es una cadena o quizás tres calderos, quien sabe, a lo mejor repletos de esos tesoros.


Manuel de Barroso

A guerra civil española sentíuse tamén en Piño 

Pais que denunciaron aos seus fillos. 
Fillos que foron fusilados enterrados no monte e mais que de noite os ían buscar para enterrar na casa.
Incendios provocados polos do rexime inculpando a inocentes.
Denuncias de veciños por outros .
Pelexas entre irmáns por ideoloxías distintas
Non esquecemos, ainda sabemos.

Realidade convertida en Lenda

O José de Campelo foi o avó do Pipi, o bisavó do Xurxo.

De mozo tivo que emigrar como fixeron centos  e miles de galegos  na procura  dun lugar onde gañar diñeiro. 

O José marchou para EEUU a principios do século pasado. Marchou traballar de pastor ás terras do norte  onde estivo máis de 20 anos.

Contáballe aos nenos da aldea, ao seu regreso, as historias que lle alí lle aconteceran.

Regresou con máis de corenta anos a Piño cun motón de diñeiro que gañara  en troques de pasar longos periodos de tempo aillado cos animais, de pastor, sin mediar palabra con ninguén,  máis que cada tres meses cando lle levaban víveres. A súa única compaña eran os cans-lobos que el mesmo adestraba e lle axudaban a coidar do gado.

Foi pois ao voltar cando se casou e formou a súa  propia familia.  Convertiuse nun prestamista, daquela non existían os bancos e lamentablemente perdeu a maioría do gañado por non recuperar o préstado. Nalgúns casos tivo que quedarse  coa fianza que non cubría o importe do préstamo.  

 

 

A CASA DOS LOBOS

En Centéais, vivieron desde al menos el siglo XIX, los Lobos, una familia que consiguió hacerse con un gran tesoro.
No se sabe muy bien los orígenes de ese tesoro, unos dicen que fue dinero que recibieron por ocultar armas en su casa durante la guerra civil española, otros que fue gracias al estraperlo, y los más románticos aseguran que lo encontraron en una de las numerosas minas construidas para el agua que tenía en su interior pepitas de oro o tal vez un antiguo tesoro celta.
Sea como fuere, luego de la Guerra Civil, los descendientes de esta casa, se repartieron el oro y cada uno uso su parte como quiso.

Cuentan los más ancianos del lugar una leyenda de un Marqués de Bóveda, que tenía allá por el siglo XIX poderes especiales en la vista, y por eso siempre llevaba para protegerse unas gafas de sol.
Cierto día de feria en Rubián, como era costumbre pasaban por delante del palacio, los campesinos que llevaban a vender sus animales, y en una de esas, el marqués que estaba asomado en el balcón, le dijo a uno de sus asistentes al ver pasar a un vecino con un par de hermosos bueyes, que si se quitaba las gafas era capaz de matarselos ya que tenía poderes en la vista. Su asistente, no le creyó y para demostrarle que lo que decía era cierto, se sacó las gafas y con el poder que salía por sus ojos mató inmediatamente al par de bueyes dejando al pobre campesino arruinado.

Os Menciñeiros e Curandeiras

No século XX, a primeiros os curandeiros e curandeiras ainda abundaban nestas terras.  Unha das máis recoñecidas incluso a nivel de todo Galicia foi a coñecida como BRUXA DE TORBEO.  Cando ía un veciño de Eixón,  Pacios, Veiga, Santalla,  Boveda ou Ribas á consulta dela , remitiaos sempre a horta de Prantas Menciñais máis cercana que tiñan,  que neste caso era a Horta da Sra. Estrela da Vila, no fondo do Lugar, en Piño.
A señora Estrella aprendera do cultivo e uso das mesmas en Castela cando de moza  alí estivera traballando.


Sábese que antigamente para tratalos problemas mentais había persoas especializadas en sangrados de venas da cabeza que curaban ou aliviavan a loucura. 
No noso pobo había unha señora que se dedicaba a tal menester, e ata ía a Castela a casas pudientes a sangralos.
Contan que dunha das ocasións un paciente non mellorou sinón que ata empeorou co que a familia pediulle responsabilidades e quixo metela presa. Grazas a intercesión dos MASEDA de Ribas, librou pero nunca máis volveu praticar aquel arte.

 

Inda hoxe se poden ver as sinais que deixou na porta da casa do Ferreirolo.

Cóntase que Carmen de Outeiro unha noite que ía cun fachón de palla  polo medio do Requeixo, foi bater contra  o palleiro desta casa e sen querer prantouse lume e a piques estivo de arder toda a casa.

A súa afición pola augardente seica foi o detonante deste pequeno incidente que sufriu de volta para a casa.

Os zocos de Freixo

A principios del siglo XX los vecinos de Piño se hacían ellos mismo el calzado que usaban  y lo más común era por aquel entonces los famosos zuecos.
Pusiéronse de acuerdo varios hombres  para ir a buscar una madera especial para fabricarlos a la parte de abajo de la aldea, a la llamada Freixeira, por la cantidad de estos árboles que contenía y decidieron cortar uno  de una vecina suya con fama de bruja, llamada Juana de Ferreirolo, una celibata que vivía con su hermano en una modesta casa del Requeixo.
Cuando los hombres llevaban un buen rato en la labor y la noche les había caído encima, una luz empezó a rondarles de tal manera que se iba hacia ellos una y otra vez.

Uno de los vecinos más valientes de la aldea, el Sr. Pepe de Loureano, que llevaba una escopeta y que por bruto era de los que más, porque era el que extraía las muelas a los demás vecinos, con alicates, no lo dudó un momento y alzando su escopeta de cartuchos a la luz, dio blanco y ésta inmediatamente desapareció.

Cuenta la leyenda, que la luz que se les apareció no era otra cosa más que Juana la bruja, que sabiéndose robada se presentó entre ellos convertida en una luz y luego de aquellos disparos tardó meses y meses en salir de su casa. Cuando lo hizo fue coja de una pierna supuestamente  donde le dieron los disparos del Pepe el de Loureano.

Unha muller da casa dos Vila casou cun do Lor coñecido co pseudónimo do Lorés porque viñera desta zona.

Unha das súas fillas casou con Benito  Balboa da  casa de Carnera e vivían na fragua actual dos García.  Todas as noites Benito levaba a besta a durmir a unha cuadra que tiña a súa muller na lexítima que lle correspondía na casa do Vila pero ao pai dela non lle gustaba que fixese iso e tiñao avisado de que non o levase para alí.

Unha noite cando  deixou á besta o sogro clavoulle un coitelo e matouno pero foi o fillo deste, irmán da muller , e dicir o cuñado o que acarreou coas culpas e saiu fuxindo cara o Lor para mais tarde embarcarse cara Arxentina.

Parece ser que un home foi testemuña e calou, o da   A casa do Voluntario

A viuva quedou  cun meniño pequeniño pero pronto voltou casar cun dos Gobernantes  Casa dos Alvarez ( Vila, Murra, Gobernante) e tivo outros dos fillos a sra Benita e o Sr. José María.

Sabemos que o fillo desde primeiro matrimonio marcho para a Coruña onde foi Policia Municipal tendo alo menos dos descendentes, unha monxa e outra filla que non tivo descendencia.

 

 

2005 - 2022 | Peruchela Edicións Esta obra está bajo una licencia de Creative Commons Reconocimiento-NoComercial-Compartir Igual 4.0 Internacional.

Temos 116 anónimos e ningún membro en liña

Please publish modules in offcanvas position.